Πολλές γυναίκες στην αρχή της εγκυμοσύνης τους ανησυχούν ιδιαίτερα για το βάρος τους και τα κιλά που πρόκειται να αποκτήσουν. Αυτό οδηγεί στο άγχος και την αμφιβολία, μια κατάσταση που δε θα έπρεπε να αφορά ένα τόσο χαρούμενο γεγονός όπως είναι η απόκτηση ενός παιδιού.
Η αλήθεια είναι πως ο φόβος που αφορά τα κιλά μιας εγκυμοσύνης οφείλεται στην έλλειψη σωστής και επαρκούς ενημέρωσης. Οι μαιευτήρες συνήθως δίνουν γενικές οδηγίες στις γυναίκες και κυρίως ως προς ποια τρόφιμα πρέπει να αποφεύγουν για να μη βλάψουν το έμβρυο.
Υπάρχουν όμως διεθνείς συστάσεις από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως προς το πόσα κιλά πρέπει να πάρει μια έγκυος στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η προσοχή στη λήψη βάρους, είτε αφορά υπερβολική λήψη είτε μειωμένη, είναι σημαντική καθώς επηρεάζει την υγεία του εμβρύου, την υγεία της μητέρας, την πορεία της εγκυμοσύνης, τον τοκετό, αλλά και την απώλεια των κιλών μετά την γέννα. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο οι μέλλουσες μητέρες να ενημερώνονται με τις κατάλληλες οδηγίες από τους αρμόδιους επαγγελματίες υγείας.
Που οφείλεται η αύξηση του βάρους στην εγκυμοσύνη;
Από την στιγμή της σύλληψης και σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, λαμβάνουν χώρα ταχύτατες ανατομικές και λειτουργικές αλλαγές στον οργανισμό της μητέρας που έχουν στόχο να ρυθμίσουν το μεταβολισμό της, να προάγουν την ανάπτυξη του εμβρύου και να προετοιμάσουν τη μητέρα για τον τοκετό και το θηλασμό.
Έτσι, οι συνολικές ανάγκες υπολογίζονται με στόχο να καλύψουν την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για τους ιστούς που αναπτύσσονται και επιπλέον τις ανάγκες του οργανισμού της μητέρας. Η κατανομή του βάρους της κύησης φαίνεται παρακάτω:
Επομένως, η αύξηση του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι φυσιολογική και απαραίτητη. Η αύξηση αυτή κυμαίνεται από 10 έως 17 κιλά, με μέσο όρο περίπου τα 12 κιλά.
Πώς γίνεται η αξιολόγηση του βάρους μιας εγκύου;
Η αξιολόγηση του βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γίνεται με βάση τον Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) μιας γυναίκας πριν τη σύλληψη και βοηθά στην κατανομή του βάρους των γυναικών όπως παρουσιάζεται παρακάτω:
Με βάση τον ΔΜΣ υπάρχουν επίσημες συστάσεις για την πρόσληψη βάρους μιας εγκύου τόσο στο σύνολο της εγκυμοσύνης της, όσο και στον ρυθμό αύξησης βάρους ανά εβδομάδα, όπως παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα:
Έτσι, μια γυναίκα με φυσιολογικό βάρος πριν την εγκυμοσύνη προτείνεται να πάρει συνολικά 11 έως 16 κιλά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της, ενώ μια παχύσαρκη γυναίκα θα πρέπει να πάρει συνολικά 5 έως 9 κιλά. Για τις δίδυμες και πολύδυμες κυήσεις υπάρχουν επίσης επίσημες οδηγίες.
Πως μπορούμε να υπολογίσουμε όμως ακριβώς πόσες θερμίδες την ημέρα χρειάζεται μια έγκυος;
Κατά το 1ο τρίμηνο οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες παραμένουν σχεδόν ίδιες με αυτές πριν από την εγκυμοσύνη. Για το 2ο τρίμηνο προτείνεται αύξηση των ημερήσιων προσλαμβανόμενων θερμίδων η οποία κυμαίνεται από 260 έως 340 θερμίδες, ενώ για το 3ο τρίμηνο, η αύξηση κυμαίνεται από 450 έως 500 θερμίδες την ημέρα επιπλέον των θερμίδων που απαιτούνται σε σχέση με αυτές που απαιτούνται πριν από την εγκυμοσύνη.
Οι συνολικές ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες των εγκύων προκύπτουν από το άθροισμα υπολογιστικών τύπων (EER: Estimated Energy Requirements) και των επιπλέον ημερήσιων θερμίδων ανά τρίμηνο κύησης.
Για να υπολογιστούν οι ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες μιας εγκύου πρέπει να ληφθούν υπόψη το βάρος της μητέρας πριν από την εγκυμοσύνη, η ηλικία της, το ύψος της, η φυσική της δραστηριότητα και ο ρυθμός αύξησης του βάρους έτσι ώστε η σχετική σύσταση να εξατομικεύεται για κάθε γυναίκα.
Βιβλιογραφία:
Harding R, Bocking A (eds). Fetal growth and development. Cambridge University Press, 2001
World Health Organization. (2012). Nutrition of women in the preconception period, during pregnancy and the breastfeeding period. Report by the Secretariat. 65th World Health Assembly
IOM, Weight Gain During Pregnancy: Reexamining the Guidelines, 2009
Dietary Reference Intakes, www.nap.edu, IOM, 2006